Mạng WiFi bị chậm? Một nghiên cứu của Epitiro, một hãng nghiên cứu có trụ sở ở Anh, cho thấy khách hàng mất trung bình khoảng 30% tốc độ dữ liệu mà kết nối băng thông rộng của họ cung cấp khi họ sử dụng kết nối WiFi ở nhà.
Wifi truyền dữ liệu bằng một trong hai tần số vô tuyến: 2,4GHz (tiêu chuẩn cũ hơn) và 5GHz (tiêu chuẩn mới hơn). Hầu hết các bộ định tuyến hiện đại có thể chuyển đổi giữa hai bộ định tuyến thông minh và thậm chí có thể chọn tần số tốt nhất cho bạn. Trong những tần số này, có nhiều kênh: 14 kênh cho 2,4GHz và 30 kênh ở tần số 5GHz.
Đó là những nguyên tắc cơ bản của hoạt động Wifi. Bây giờ chúng ta có thể khám phá một số lý do ít được biết đến tại sao Wifi của bạn quá chậm và cách tốt nhất để khắc phục những vấn đề đó.
1. “Kẻ thù” số một: Mạng WiFi của nhà hàng xóm
Hiện nay mỗi hộ gia đình đều có mạng Wifi riêng, có thể gây ra các vấn đề với sự chồng chéo kênh. Điều này có thể không phải là vấn đề đối với nhà riêng, nhưng đặc biệt phức tạp trong các khu nhà ở và căn hộ chung cư nơi có nhiều bộ định tuyến trong khoảng cách gần.
Sự chồng chéo kênh chủ yếu là một vấn đề đối với các bộ định tuyến chỉ có thể phát ở băng tần 2,4GHz hoặc nếu thiết bị chỉ có thể nhận được tín hiệu không dây 2,4GHz. Tại sao? Bởi vì chỉ có 14 kênh để phát sóng. Hai bộ định tuyến phát sóng trên cùng một kênh ở cùng một tần số sẽ bị nhiễu. Như Kalle – quản lý phần mạng của hãng sản xuất bộ định tuyến Belkin: “Về cơ bản, có 3 kênh không chồng chéo nhau. Tôi có thể lấy ví dụ chúng là con đường có 3 làn với rất nhiều người đang tham gia giao thông”.
Đó là lý do tại sao bạn nên chọn một kênh tốt trong cài đặt bộ định tuyến. Các bộ định tuyến hiện đại có thể chọn các kênh một cách tự động, nhưng đôi khi tốt hơn hết là bạn nên điều tra và tìm kênh tốt nhất.
Ngoài ra, mọi người có thể thử và truy cập vào mạng của bạn mà bạn không biết, và điều này cũng có thể làm chậm Wifi. Điều quan trọng nhất bạn có thể làm đặt mặt khẩu cho bộ định tuyến. Đồng thời, cập nhật và kiểm tra bộ định tuyến thường xuyên.
Mua một bộ định tuyến băng tần kép có thể hoạt động đồng thời trên cả 2.4GHz và 5GHz cũng là giải pháp hữu hiệu. Trong khi băng tần 2.4GHz rất cần thiết để phục vụ các thiết bị Wifi đời cũ, băng tần 5GHz thì giống như một “đại lộ có 11 làn đường” mà chưa từng ai nghe tới. Điều này sẽ giúp giảm tắc nghẽn đáng kể.
Các thiết bị WiFi đời mới, bao gồm máy tính bảng iPad của Apple hay Motorola Xoom, ti vi Internet, console game, laptop doanh nghiệp đều là thiết bị băng tần kép. Kalle nói: “Các thiết bị này đều hoạt động ở băng tần 5GHz. Chúng có thể tận dụng lợi thế của ‘đại lộ trống vắng’, và điều này thực sự giúp ích rất nhiều”.
Việc mua thiết bị route hỗ trợ đồng thời cả băng tần 2.4GHz lẫn 5GHz là rất cần thiết, ví như thiết bị Cisco Linksys E2500 có giá 100$. Một số thiết bị định tuyến băng tần kép cũ hơn chỉ cho phép một băng tần trong một thời điểm; đó chính là vấn đề nếu người dùng có thiết bị WiFi cũ (cũng như hầu hết mọi người), bởi chắc chắn bạn sẽ phải để bộ định tuyến ở băng tần 2.4GHz. Theo Kalle: “Bạn sẽ chẳng tận dụng được bất kì điều gì từ băng tần 5GHz”.
Nếu có ý định mua sắm một thiết bị định tuyến mới, hãy thử tìm kiếm thiết bị băng tần kép, 802.11n MIMO thường có dán nhãn N600. “N” ám chỉ 802.11n, một chuẩn Wifi quốc tế mới được chấp nhận vào năm 2009. Công nghệ MIMO (multiple input, multiple output) cung cấp vùng phủ sóng rộng hơn bằng cách sử dụng nhiều ăng ten để truyền và nhận dữ liệu. Và “600” ám chỉ 2 băng thông, mỗi băng thông truyền 300 megabits mỗi giây.
2. Vị trí của bộ định tuyến
Hầu hết mọi người đánh giá thấp tầm quan trọng của việc chọn một vị trí tốt cho bộ định tuyến Wifi. Ngay cả một sự thay đổi vị trí nhỏ cũng có thể thấy rõ sự khác biệt.
Vị trí cao so với vị trí thấp
Nếu giống như hầu hết mọi người, bạn có thể mở bộ định tuyến mới, đặt ở một vị trí “hợp lý”, có ổ cắm và để nó ở bất kỳ khu vực gần đó: kệ sách, bàn làm việc, hoặc thậm chí ở dưới mặt đất.
Tuy nhiên việc đặt bộ định tuyến ở trên mặt đất hoặc phía sau các vật khác thường khiến tốc độ mạng chậm đến đáng kể. Thay vào đó, đặt bộ định tuyến càng cao càng tốt để mở rộng phạm vi phát sóng của sóng vô tuyến. Điều này cũng giúp bộ định tuyến tránh bị nhiễu.
Bê tông và kim loại
Các vật liệu như bê tông và kim loại thường ngăn sóng Wifi, nhưng ngay cả vật thể có chất liệu khác cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu năng mạng không dây. Do đó, đảm bảo không bị chặn bởi bất kỳ đối tượng nào khác, đặc biệt là các thiết bị điện tử.
Ngoài ra, tránh đặt bộ định tuyến trong tầng hầm vì khu vực này thường được bao bọc bởi rất nhiều bê tông, hầu như tín hiệu Wifi không thể xâm nhập vào được.
Khoảng cách tới bộ định tuyến
Càng đi xa khỏi bộ định tuyến bạn sẽ thấy tín hiệu Wifi càng yếu. Do đó, lựa chọn tốt nhất là đặt càng gần thiết bị càng tốt, nhưng điều này chỉ thực tế nếu bạn có một khu vực chính thường sử dụng thiết bị.
Nếu không bạn nên đặt gần trung tâm nhà vì Wifi có thể phát sóng broadcast 360 độ, do đó không nên đặt nó ở đầu hoặc cuối ngôi nhà.
Tuy nhiên, nếu bộ định tuyến rất yếu hoặc căn nhà rất lớn, bạn có thể tăng phạm vi phát sóng Wifi bằng cách sử dụng bộ kích sóng Wifi (Wi-Fi extender) hoặc Wifi Repeater. Đây là những thiết bị phụ kết nối với bộ định tuyến chính và “lặp lại” tín hiệu để tăng diện tích phủ sóng.
3. Nhiễu tín hiệu Wifi
Bạn có thể không nhận thấy rằng luôn có những tín hiệu không dây xung quanh bất cứ nơi nào bạn đi và chúng đi qua bạn mọi lúc. Vậy những tín hiệu này đến từ đâu? Chúng đến từ thiết bị điện tử, bộ định tuyến Wifi, vệ tinh, tháp di động và nhiều thứ khác nữa.
Nhà thiết kế thông tin Richard Vijgen đã tạo ra “The Architecture of Radio” – có sẵn trên iOS và Android – sử dụng thông tin công cộng trên vệ tinh và tháp di động, cùng với thông tin Wifi, để tạo bản đồ tất cả các tín hiệu vô hình xung quanh bạn.
Mặc dù Wifi được cho là ở một tần số khác với hầu hết các thiết bị này, nhưng số lượng nhiễu tần số vô tuyến vẫn có thể gây nhiễu tín hiệu Wifi. Một số nguyên nhân phổ biến và đáng lưu ý bao gồm:
Lò vi sóng
Bạn có biết rằng lò vi sóng có thể gây nhiễu mạng Wifi? Đặc biệt với các bộ định tuyến cũ. Điều này là do lò vi sóng hoạt động ở băng tần 2,45GHz, gần với băng tần 2,4GHz của Wifi.
Cụ thể, băng tần 2,4GHz của Wifi có thể phát sóng giữa 2,412GHz và 2,472GHz, do đó, có những lúc tần số sóng cực ngắn có thể chồng chéo với tần số Wifi và khi điều đó xảy ra, dữ liệu đang được truyền tải sẽ bị gián đoạn.
Điện thoại không dây hoặc thiết bị giám sát trẻ
Hầu hết vấn đề với thiết bị điện thoại không dây hoặc thiết bị giám sát trẻ đều ảnh hưởng tới thiết bị sử dụng băng tần 2.4GHz. Rất nhiều thiết bị giám sát trẻ hoạt động ở băng tần 900MHz và không làm ảnh hưởng mạng không dây. Tuy nhiên, một số thiết bị giám sát không dây đều hoạt động ở băng tần 2.4GHz, và chúng có thể gây nhiễu bộ định tuyến 802.11g hoặc bộ định tuyến 802.11n băng đơn.
Khi chọn thiết bị giám sát trẻ không dây, hãy chọn mẫu 900MHz, ví như thiết bị Sony 900MHz BabyCall Nursery Monitor ($45). Ngoài ra, bạn cũng có thể mua một hệ thống thân thiện với mạng không dây, ví như WiFi Baby 3G ($272), có thể kết nối tớ mạng không dây hiện tại đang sử dụng.
Các mẫu điện thoại không dây mới hiện nay có thể kể tới Panasonic KX-TG6545B ($140) có sử dụng DECT 6.0 công nghệ và băng tần 1.9GHz, không phải băng tần 2.4GHz hay 5.8GHz.
Thiết bị Bluetooth
Bluetooth cũng hoạt động ở tần số 2,4 GHz. Về lý thuyết, một thiết bị được thiết kế đúng cách phải được che chắn theo cách để tránh bị gián đoạn.
Hơn nữa, để tránh xung đột tần số, các nhà sản xuất Bluetooth sử dụng tần số nhảy tần với tín hiệu ngẫu nhiên xoay 70 kênh khác nhau, thay đổi lên đến 1.600 lần/giây. Các thiết bị Bluetooth mới hơn cũng có thể xác định được kênh “xấu” hoặc hiện đang sử dụng và tránh những kênh đó ra.
Tuy nhiên, tình trạng bị nhiễu vẫn có thể xảy ra, vì vậy hãy thử chuyển bộ định tuyến ra khỏi các thiết bị Bluetooth (hoặc ít nhất là tắt các thiết bị này) để xem liệu đây có phải là nguyên nhân gây ra rắc rối, đặc biệt nếu chúng là thiết bị Bluetooth cũ hơn mà không quản lý kênh.
Đèn Giáng sinh
Nghe có vẻ đây là lý do vớ vẩn nhưng đèn Giáng sinh có thể là thủ phạm trong việc làm chậm tốc độ Wifi của bạn vì những đèn này có thể phát ra một trường điện từ tương tác với băng tần Wifi. Tình trạng này còn tồi tệ hơn nếu sử dụng đèn nháy.
Thậm chí các đèn LED hiện đại cũng là nguyên nhân gây ra nhiễu tín hiệu Wifi bởi vì một số trong số chúng có chip flash có trong mỗi đèn, và chúng tạo ra một trường điện từ gây nhiễu.
Trong thực tế, tất cả các loại đèn khác có thể gây nhiễu bằng cách phát ra các trường điện từ như thế này, nhưng hầu hết các trường hợp đều có ảnh hưởng gần như không đáng kể. Giải pháp là bạn nên để bộ định tuyến tránh xa đèn điện.
4. Con người
Nếu nhớ, bạn chắc chắn biết được rằng hầu như cơ thể người chứa chủ yếu là nước, khoảng từ 45 đến 75% phụ thuộc vào độ tuổi và mức độ sung sức. Nước cũng có thể ảnh hưởng tới tốc độ mạng không dây.
Ví dụ, giả sử bạn đang tổ chức một bữa tiệc và phòng chứa rất nhiều người tham gia. Điều này thực sự có thể làm ảnh hưởng tới tín hiệu WiFi – và đó thực sự là một vấn đề.
Kalle cho biết: “Khi chúng tôi kiểm tra mạng WiFi trong phòng thí nghiệm và cố gắng nhận được kết quả tốt nhất, chúng tôi không được phép đứng trước ăng ten bởi điều này sẽ làm ảnh hưởng tới khả năng thực hiện của nó”.
Độ ẩm cũng sẽ ảnh hưởng tới tốc độ WiFi, nhưng không nhiều tới mức người dùng có thể nhận thấy.
Hãy bình tĩnh. Đừng lo lắng quá về độ ẩm hay những “túi nước” mang tên con người. Suy cho cùng, bạn không thể điều khiển thời tiết và cũng chẳng dại gì mà không gần gũi mọi người chỉ vì muốn có được tín hiệu mạng không dây tốt hơn.
5. Cài đặt bảo mật
Đối với một số bộ định tuyến, cài đặt bảo mật mạng có thể ảnh hưởng phần nào đến khả năng hoạt động. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn nên tắt bỏ bảo mật hoàn toàn, hoặc áp dụng mức bảo vệ yếu hơn.
Trong những năm gần đây, các giao thức WPA (Wireless Protected Access) và WPA2 đã thay thế giao thức cũ và ít bảo mật WEP (Wireless Encryption Protocol). Đối với các bộ định tuyến đắt tiền sử dụng WEP, nâng cấp lên WPA có thể ảnh hưởng đôi chút. Ngược lại, ngày càng nhiều các thiết bị tự động thường có phần cứng được thiết kế đặc biệt cho mã hóa WPA và WPA2. Do vậy, giao thức bảo mật mạnh không làm chậm tốc độ WiFi trên các bộ định tuyến đời mới.
Kalle nhấn mạnh tầm quan trọng của mã hóa bộ định tuyến. Ông nói: “Bạn đã nghe về trộm cắp dữ liệu và việc kích hoạt bảo mật trong thời đại ngày nay là việc rất dễ thực hiện”. Do các bộ định tuyến ngày nay có bảo mật được kích hoạt sẵn nên người dùng sẽ không phải lo ngại vấn đề cấu hình nó. Tuy nhiên, chớ có dại dột loại bỏ mã hóa bởi ngay cả khi làm như vậy cũng chỉ giúp cải thiện tốc độ WiFi được chút ít.
6. Firmware đã cũ
Tại sao nên nâng cấp firmware của bộ định tuyến? Để cải thiện khả năng hoạt động và đôi khi có thêm tính năng mới hoặc vì cả 2.
Theo Kalle, bất cứ khi nào bạn gặp vấn đề, hãy kiểm tra liệu rằng mình có firmware tốt hay không. Đôi khi có một số lỗ hổng ở firmware và nhà sản xuất bộ định tuyến đã cung cấp bản vá.
Khi mua bộ định tuyến mới, bạn cũng nên kiểm tra firmware mới nhất.
Hãy luôn cập nhật cho firmware. Với các thiết bị đã cũ, bạn nên truy cập vào giao diện quản trị của bộ định tuyến– thường là thông qua giao diện web – để kiểm tra cập nhật. Dẫu vậy, quá trình này có thể dễ thực hiện hơn. Kalle nói: “Bộ định tuyến của chúng tôi có một ứng dụng – gần giống với iTunes – sẽ thông báo cho bạn mỗi khi có vi chương trình mới. Người dùng chỉ việc nhấn vào một nút để cập nhật”.
7. Tải các tệp lớn
Đã bao giờ bạn tải một tệp lớn trên máy tính chưa? Vâng, trong trường hợp đó bạn có thể là nguyên nhân khiến Wifi bị chậm. Việc tải các tệp lớn có thể mất khá nhiều thời gian. Đôi khi điều này không thể tránh được như cập nhật hệ điều hành nhưng nếu đang chạy các tác vụ không cần thiết lắm, hãy thử tạm dừng chúng.
Có nhiều khả năng là những người trong mạng của bạn, chẳng hạn như bạn bè, bạn cùng phòng, hoặc thành viên gia đình thực hiện các hoạt động băng thông rộng và nặng như chơi game và phát trực tiếp Netflix. Thật may mắn, bạn có thể ưu tiên lưu lượng truy cập mạng bằng cách kích hoạt Quality of Service trong cài đặt bộ định tuyến.
Mặc dù làm việc với bộ định tuyến có thể khó giải thích và phức tạp, thực hiện theo các mẹo đơn giản này có thể giúp mạng không dây gia đình của bạn có thể hoạt động tốt hơn
Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm các cách tăng tín hiệu Wifi để sóng Wifi mình luôn đạt tín hiệu tốt nhất.
Xem thêm: 8 cách tăng tín hiệu sóng Wifi mạnh mẽ